วิธีการเพาะเห็ดฟางตามคิดเห็นของผมมี 3 วิธีการคือ

      1. เพาะแบบเป็นกอง-กองเตี้ย กองกลาง กองสูง

      2. เพาะแบบผสมกึ่งโรงเรือน- เพาะเห็ดในตะกร้า ในโอ่ง ในถุง ในกระบะ ในลัง ในเข่ง ในชะลอม ม้วนเสื่อ มัดเป็นก้อน -โดยใช้วิธีการทำแบบเป็นกอง แล้วนำไปเปิดดอกในบริเวณคล้ายโรงเรือนหรือในโรงเรือน

      3. เพาะแบบโรงเรือนอุตสาหกรรม - มีการหมักวัสดุเพาะ ฆ่าเชื้อ ในโรงเรือน

คุณmanมีความคิดเห็นเพิ่มเติม หรือสนใจวิธีไหนเป็นพิเศษ หรือไม่ครับ 

 สมมติฐานว่าคุณmanมีความคิดเห็นในวิธีการเพาะเห็ดฟางเช่นเดียวกันตามความเห็นที่ 1 ผมขอแสดงความคิดเห็นเฉพาะตัวในเรื่องข้อดีข้อเสียในแต่ละวิธีการเพาะดังนี้

  1. ข้อดีในการเพาะแบบเป็นกองคือ การลงทุนต่ำ(ผ้าพลาสติก,หัวเชื้อ), ทำง่ายไม่ต้องใช้เทคโนโลยีสูง ใช้เวลาน้อยประมาณ 10 วันเริ่มได้ผลผลิต อัตราแลกเนื้อ ดอกเห็ด 1 กก.ใช้ฟางประมาณ 8 กก. เป็นวิธีเพาะที่ต้นทุนต่อหน่วยผลผลิตต่ำสุดคือการผลิตดอกเห็ด 1 กก.ใช้ต้นทุนประมาณ 27-32 บาท ถ้่ามีการขุดดินทำแปลงเพาะเห็ด หลังจากเก็บผลผลิตดอกเห็ดแล้วสามารถปลูกพืชได้อีก

     ข้อเสียคือ ต้องใช้พื่้นที่มากห้ามเพาะซ้ำที่เดิม(จะมีศัตรูเห็ดฟางสะสมจากการเพาะ) ,ต้องมีประสบการณ์ ในแต่ละฤดูต้องมีการปรับขนาดกอง ระยะห่าง ความสูงของวัสดุคลุมร่มเงา ,ผลผลิตที่ได้ไม่สม่ำเสมอผันแปรตามสภาพแวดล้อมเพาะไม่สามารถควบคุมได้ ,ใช้ฟางมากในการผลิต ในกรณีที่ใช้วัสดุเพาะอืนเช่นกากมันสำปะหลัง ทะลายปาล์ม ต้องมีการเรียนรู้ ปัญหาเรื่องศัตรูเห็ดมีมากเช่นมด ปลวก ไร เชื้อราแข่งขัน และสภาพแวดล้อมเช่นฝน 

 2.การเพาะแบบผสมกึ่งโรงเรือนเป็นการเพาะโดยใช้วิธิเพาะเช่นเดียวกับการเพาะแบบเป็นกองเป็นหลัก แต่ทำในภาชนะต่างๆ แล้วนำไปบ่มในซุ่ม ในกระโจม ในโรงเรือน เพื่อให้เชื้อเห็ดเจริญเติบโต แล้วปรับโรงเรือน  กระโจม ซุ่ม ให้เหมาะสมกับการออกดอก ผลผลิตเฉลี่ยได้ดอกเห็ดประมาณ 1 กิโลกรัมต่อ1 เข่ง(ตะกร้า)                                                   

     ข้อดีคือ ใช้พื้นที่น้อยกว่าการเพาะแบบเป็นกองเพราะสามารถเพาะซ้ำในที่เดิมหลังการฆ่าเชื้อได้ สามารถสร้างปัจจัยให้เหมาะสมกับการบ่มเส้นใยและการออกดอกได้ การลงทุนไม่มาก ไม่ต้องใช้เทคโนโลยีมาก เรียนรู้ได้ง่าย  สามารถทำในที่ร่มได้  เหมาะสำหรับผู้สนใจเรียนรู้

     ข้อเสียคือ มีขั้นตอนการทำงานมากกว่าการเพาะแบบเป็นกองทำให้ต้นทุนสูงกว่า  มีการลงทุนมากกว่า ผลผลิตที่ได้ยังไม่สม่ำเสมอ ในการเพาะแบบเป็นกองจะมีดอกเห็ดเกิดบนพื้นดินบางส่วนแต่การเพาะแบบผสมไม่มี ถ้าเพาะต่อเนื่องนานๆจะมีการสะสมของโรค แมลง ศัตรูเห็ด 

        3.การเพาะเห็ดแบบโรงเรือนอุตสาหกรรม มีหลายขั้นตอน เริ่มจากการหมักฟางหรือวัสดุเพาะ เพี่่อให้จุลินทรีย์ช่วยย่อย เชื้อเห็ดฟางจึงสามารถใช้เป็นอาหารได้ แล้วนำวัสดุเพาะเข้าโรงเรือน เลี้ยงเชื้อรา ฆ่าเชื้อ ปลูกเชื้อเห็ดฟาง ปรับสภาพเพื่อให้เส้นใยพัฒนาเป็นดอกเห็ด ดังนั้นต้องมีเครื่องมือ เครื่องใช้ในการฆ่าเชื้อ หมักฟาง 

     ข้อดีคือ 1. สามารถควบคุมปัจจัยได้ อัตราเสี่ยงในการสูญเสียมีน้อย ความแน่นอนมีมากกว่าวิธีอื่น

                  2. ใช้ฟางน้อยกว่าวิธีอื่น อัตราส่วนฟาง 4 กก.สามารถผลิตดอกเห็ดได้ 1 กก.

                  3. ใช้พื้นที่น้อย ให้ผลผลิตมาก สามารถเพาะต่อเนื่องได้

     ข้อเสียคือ 1.ต้องใช้เงินลงทุนสูง

                      2.ใช้แรงงานมาก ต้นทุนค่าแรง ค่าเชื้อเพลิงสูง

                      3.ต้องใช้เทคโนโลยีในการผลิต ต้องมีการเรียนรู้ มีประสบการณ์

                      4. ต้นทุนต่อหน่วยผลผลิตสูงกว่าวิธีอื่น ประมาณ34-50 บาทต่อกิโลกรัม

           ขอแสดงความคิดเห็นเฉพาะตัวเพิ่มเติม ประมาณปี พ.ศ.2545 ผมได้เพาะเห็ดฟางกองในโรงเรือน โดยมีวิธีการคือ 

            1.ใช้วิธีการเพาะเช่นเดียวกับการเพาะเห็ดฟางแบบเป็นกอง-ทำเป็นกอง 3 ชั้นกว้าง 40 ซม.ยาว 1.00 เมตร สูง 50 ซม.ระยะห่างระหว่างกองประมาณ 30 ซม. ทางเดินประมาณ 100 ซม.

             2. โรงเรือนเดิมเพาะเห็ดลม กว้าง 5 เมตรยาว 10 เมตร หลังคามุงด้วยพลาสติกสีฟ้าคลุมด้วยแสลม 70 %พื้นเทคอนกรีตหนา 5 ซม.มีความลาดเอียงเพื่อไม่ให้น้ำขัง 

             3. บริเวณระหว่างกอง และหัวกอง โรยด้วยดินผสมก้อนเชื้อเห็ดนางฟ้าเก่าหนาประมาณ 5-7 ซม.คลุมด้วยฟางหนาประมาณ 7 ซม.

             4. ใช้พลาสติกเพาะเห็ดฟางคลุมยาว ใช้ไม้ไผ่ทำโค้งมัดด้วยเชือกฟางทำโก่ง

             5. หลังเก็บดอกเห็ดหมด นำวัสดุเพาะออกจากโรงเรือนทั้งหมด ล้างพื้นและโรงเรือนด้วยผงซักฟอก และล้างพื้นด้วยคลอรีนความเข้มข้น 2,000 ppm.ซ้ำปล่อยไว้ให้พื้นแห้งเพื่อให้คลอรีนระเหยหมด

         ผลการเพาะโดยวิธีนี้ เพาะหลังสงกรานต์ถึงปลายเดือนกรกฎาคม ประมาณ 3 ครั้ง ได้ผลผลิตเฉลี่ยประมาณ ดอกเห็ด 1 กก.ต่อ 1 กอง ดอกเห็ดออกในลักษณะกระจาย และบริเวณพื้นที่โรยดินผสมข้างกอง

         ทำได้ 3 ครั้งเนื่องจากฟางหมด และมีความจำเป็นต้องใช้โรงเรือนเพื่อผลิตดินพร้อมปลูกขาย จึงไม่ได้ทำต่อ ข้อดีของการเพาะโดยวิธีนี้คือสามารถเพาะได้ในฤดูฝน ฤดูอื่นไม่รู้เพาะไม่ได้ทำ ใช้พื้นที่น้อยเนื่องจากสามารถเพาะในที่เดิมได้ ทำงานในร่ม ทำงานง่าย ต้นทุนต่อหน่วยผลผลิตต่ำ ได้ดอกเห็ดบริเวณโรยดินผสมข้างกองเพิ่มอีกไม่น้อย ลดการทำลายจากศัตรูเห็ด มด ปลวก ข้อเสียคือ ถ้าไม่มีโรงเรือนต้องลงทุนเพิ่ม ต้องใช้แรงงานในการขนวัสดุเพาะออกจากโรงเรือนเพิ่ม(ถ้าขนไปรวมกันเป็นกองสูง 1.50 เมตร รดน้ำทิ้งไว้ จะได้ปุ๋ยต้นไม้อย่างดี)

         มีคำแนะนำเพิ่มเติมสำหรับท่านที่สนใจ ถ้าจะเพาะในฤดูหนาว ควรคลุมพลาสติกด้านข้างโรงเรือนเพื่อเก็บความร้อนจากแสงแดดในช่วงกลางวัน ถ้าเพาะในช่วงฤดูร้อนควรเปิดด้านข้างโรงเรือนเพื่อให้มีการระบายอากาศดี ลดความร้อน

ขอบคุณมากครับลุงลี

ผมของถามต่อหน่อยนะครับ

คือว่าผมอยากทราบ  ศัตรูในการเพาะเห็ดฟาง ประมานว่าแบบไหนมีมาก แบบไหนมีน้อย ชนิดไหนบ้าง คล้ายๆข้อดีข้อเสียนะครับ

1. แบบกองเตี้ย

2. แบบกองสูง

3. แบบตะกร้า 

ขอบคุณครับ

 ศัตรูการเพาะเห็ดฟาง เปิดดูคอลัมน์ถัดไปเรื่อง ผมอยากทราบศัตรูเพาะเห็ดฟางครับ